“Teknoloji bizi gerçek dünyadan koparmak yerine çevremize daha derinden bağlasaydı ne olurdu? Kullanıcıların hologramları aynı fiziki objeler gibi gördüğü, ellediği ve hareket ettirdiği bir artırılmış gerçeklik başlığı olan Meta 2 ile Meron Gribetz hislerimizi kısıtlamak yerine artırmayı umut ediyor. Gerçekliği değiştiren Meta 2’yi ilk kez göstermek üzere TED sahnesini alan Gribetz’e katılın. (TED Küratörü Chris Anderson’ın soru ve cevapları eşliğinde)”

Video transkript:

0:12Günümüzde bilgisayarlar o kadar müthiş ki, aslında ne kadar korkunç olduklarını fark etmiyoruz. Bugün sizinle bu sorun hakkında ve nöroloji bilimi ile bunu nasıl çözebileceğimiz hakkında konuşmak istiyorum.

0:27Öncelikle sizi 2011’de Harlem’deki soğuk bir geceye götürmek istiyorum, ki benim üzerimde büyük etkisi oldu. Bilgisayar ve nöroloji bilimi okuduğum Kolombiya Üniversitesi’nin dışında izbe bir barda oturuyordum ve öğrenci arkadaşlardan biriyle hologramların bir gün nasıl bilgisayarların yerine geçeceği hakkında harika bir sohbet ediyordum. Tabii ki sohbetin en iyi yerindeyken telefonu çaldı. O da kendine doğru yaklaştırıp aşağı doğru baktı ve yazmaya başladı. Sonra gözlerini bana doğru bakmaya zorladı ve şöyle dedi, “Devam et. Seni dinliyorum.” Ama tabii ki gözleri bulanıktı ve anın büyüsü kaçmıştı.

1:05Bu sırada barın diğer tarafında başka bir öğrencinin telefonunu tuttuğunu fark ettim, ama bu sefer gruba doğru. Instagram’da resimler gösteriyordu ve o çocuklar da çılgınca gülüyorlardı. Aynı teknoloji hakkında benim ne kadar kötü hissettiğimle, onların ne kadar mutlu hissettiği arasındaki ikilik beni gerçekten düşündürdü. Daha çok düşündükçe, buradaki kötü adamın aslında dijital bilgi olmadığını daha çok anladım, beni arkadaşımdan ayıran ve o çocukları birbirine bağlayan şey aslında gösterme pozisyonuydu.

1:36Bakın onlar bir şey etrafında bağ kurmuşlardı, aynı kamp ateşi etrafında hikâyeler anlatarak toplumsal bilişlerinin evrilmesini sağlayan atalarımız gibi. Bence araçlar aynen bunu yapmalı. Bedenlerimizin bir devamı olmalılar. Bence günümüzde bilgisayarlar bunun tam tersini yapıyor. İster karınıza bir e-posta gönderiyor olun, ister bir senfoni besteliyor olun, isterse sadece bir arkadaşı avutuyor olun, hemen hemen aynı şekilde yapıyorsunuz. Bu dikdörtgenleri sürüklüyor, düğmeleri, menüleri ve yine dikdörtgenleri arıyorsunuz. Bence bu yanlış bir yol, daha doğal bir makine kullanmaya başlayabileceğimizi düşünüyorum. Çalışmamızı dünyaya geri sunan makineler kullanmalıyız. Hislerimize karşıt olmak yerine, onları kullanmak için sinir bilimi prensiplerini kullanan makineler kullanmalıyız.

2:22Şansa bakın ki burada böyle bir makinem var. Adı Meta 2. Haydi onu deneyelim. Şimdi önümdeki seyirciyi görebiliyorum ve kendi ellerimi görebiliyorum. Ve üç, iki, bir, üç boyutlu bir hologramın çıktığını göreceğiz,şu an başımda bulunan gözlüklerden önüme çok gerçekçi bir hologram çıkıyor. Elbette ki bu alışveriş ettiğimiz veya öğrendiğimiz herhangi bir şey olabilir ve ince ayarla onu yavaşça hareket ettirmek için ellerimi kullanabiliyorum. Bence Demir Adam gurur duyardı. Birazdan buna geri döneceğiz.

3:08(Alkış)

3:10Eğer benim gibiyseniz, bu tür bir teknolojiyle yapabileceğimiz şeylerle ilgili olarak şimdiden başınız dönüyordur. Haydi birkaçına bakalım.

3:18Annem bir mimar, bu yüzden doğal olarak ilk düşündüğüm şey 2B kat planları kullanmak yerine 3B uzamda bir binayı planlamaktı. Şu an aslında grafiklere dokunarak iç dekorasyonu seçiyor. Bunun tamamı kendi gözlüklerimizle bir GoPro aracılığıyla çekildi.

3:34Bir sonraki kullanım örneği benim için çok kişisel olan Profesör Adam Gazzaley’in cam beyin projesi,UCSF sayesinde. Bir nöroloji bilimi öğrencisi olarak hep çeşitli beyin yapılarına dokunup oynayabildiğim gerçek bir makine ile bu karmaşık beyin yapılarını öğrenme ve hatırlama yeteneğine dair hayaller kurardım.

3:55Şimdi gördüğünüz şeye artırılmış gerçeklik deniyor, ama bana göre daha önemli bir hikâyenin bir parçası — dijital araçlarla bedenlerimizi nasıl genişletmeye başlayacağımızın hikâyesi, diğer türlü olmak yerine.

4:12Şimdi… bence birkaç yıl içinde insanlık bir değişimden geçecek. Bütün bir dijital bilgi katmanını gerçek dünyaya koymaya başlayacağız. Sadece bir anlığına bunun hikâye anlatanlar için, ressamlar için, beyin cerrahları için, iç dekoratörler için ve belki de bugün burada olan herkes için ne anlama geldiğini düşünün.Bence toplum olarak yapmamız gereken şey, bu yeni gerçekliği, gerçeği çarpıtmak veya dijital bilgiyle doldurmak yerine insan deneyimini artıracak şekilde hayal etmek için gerçekten çaba göstermek. İşte benim tutkun olduğum şey bu.

4:51Şimdi size bir sır vermek istiyorum. Yaklaşık beş yıl içinde — bu en küçük cihaz değil — yaklaşık beş yıl içinde bunlar gözlerimizde hologramlar yansıtan cam şeritlere benzeyecek. Aynen donanım söz konusu olunca hangi telefonu aldığımızı o kadar umursamadığımız gibi — işletim sistemi için alıyoruz — bir sinir bilimci olarak, hep bir bakıma zihin için iOS yaratmayı hayal etmiştim. Bunu doğru yapmamız çok önemli,çünkü bu şeylerin içinde en az Windows grafik kullanıcı arayüzüyle yaşadığımız kadar uzun yaşayabiliriz.Ve sizi bilmiyorum ama Windows’un içinde yaşamak beni korkutuyor.

5:29(Gülüşmeler)

5:30Sonsuzluktan en sezgisel arayüzünü çıkarmak için bir avuç tasarımcının toplantı odasında mücadele etmesi yerine tasarım rehberimizi belirlemek için nöroloji bilimini kullanıyoruz. Hepimizin etrafında döndüğü prensibe “Neural Path of Least Resistance” (“En Az Direncin Sinirsel Yolu”) deniyor.

5:46Her adımda, ilk kez beynimizin şartlarıyla, beynimizle beynin iOS’ine bağlanıyoruz. Diğer bir deyişle, sıfır öğrenme eğrisine sahip bilgisayar yaratmaya çalışıyoruz. Her zaman kullanmayı bildiğiniz bir sistem oluşturuyoruz.

6:01Bu yepyeni kullanıcı deneyiminde kullandığımız tasarım rehberinin ilk üçü işte burada. İlk başta işletim sistemi sizsiniz. Geleneksel dosya sistemleri karmaşık ve soyuttur, beyniniz onları çözmek için fazladan adımlar atar. En Az Direncin Sinirsel Yolu’na karşı gideriz. Bu arada artırılmış gerçeklikle elbette holografik TED panelinizi buraya yerleştirebilirsiniz, holografik e-postanızı da masanın diğer tarafına ve uzamsal belleğiniz gidip bunları almanız için uygun şekilde evrilmiştir. Alışveriş yaptığınız holografik Tesla’nızı koyabilir — veya gösteriden önce hukuk ekibi bana hangi modeli koymamı söylemişse.

6:41(Gülüşmeler)

6:42Mükemmel. Ve beyniniz nasıl geri alacağını tam olarak biliyor.

6:45İkinci arayüz rehberine “görmek için dokun” diyoruz. Bebekler ilgilerini çeken bir şey gördüklerinde ne yaparlar? Ulaşmaya ve dokunmaya çalışırlar. Doğal makine de aynen bu şekilde çalışmalı.Profriyosepsiyon (iç algı) adını verdiğimiz bir histen görsel sistemin temel bir destek aldığı ortaya çıktı —bu uzamda vücut uzuvlarımızda olan his. Yani çalışmamıza direkt olarak dokunduğumuzda, sadece onu daha iyi kontrol etmeyeceğiz, onu daha derinden de anlayacağız. Bundan dolayı, görmek için dokun.

7:15Ama bir şeyleri kendimizin deneyimlemesi yeterli değil. Kalıtsal olarak sosyal primatlarız. Bu da beni üçüncü rehbere götürüyor, ilk hikâyemizden holografik kamp ateşine.

7:25Ayna-nöron alt sistemimiz, eğer birbirimizin yüzlerini ve ellerini 3B olarak görebilirsek, birbirimizle ve çalışmalarımızla daha iyi bağlantı kurabileceğimizi söylüyor. Yani eğer arkamdaki videoya bakarsanız, iki Meta kullanıcısının dışarıdaki cihazlarla dikkatleri dağılması yerine, aynı hologramla oynadığını, göz temasında bulunduğunu, bu şey etrafında bağ kurduğunu görebilirsiniz.

7:47Haydi bunu gidip aklımızda nöroloji bilimi varken deneyelim. Tekrardan favori arayüzümüz zihnin iOS’i.Şimdi bir adım daha atarak gidip bu gözlüğü alacağım ve buradaki masaya koyacağım. Şimdi sizinleyim, anın içindeyim, bağlanıyoruz. Uzamsal belleğim faaliyete geçiyor ve gidip kavrayabiliyorum, tekrar buraya getiriyorum, bana işletim sisteminin kendim olduğunu hatırlatıyor. Şimdi profriyosepsiyonum çalışıyor, bu gözlükleri binlerce parçaya ayırabilirim ve şu anda elimi tarayan bu sensöre dokunabilirim.

8:26Ama bir şeyi tek başına görmek yetmiyor, bu yüzden bir saniye sonra kurucu ortağım Ray bir 3B arama yapacak — Ray?

8:32(Telefon çalıyor)

8:34Merhaba Ray, nasıl gidiyor? Arkadaşlar, bu adamı tam anlamıyla 3B olarak önümde görüyorum. Foto gerçekçi olarak.

8:41(Alkış)

8:43Teşekkürler.

8:44Ayna-nöron alt sistemim çok zaman geçmeden bunun telefonların yerine geçeceğini söylüyor. Ray, nasıl gidiyor?

8:51Ray: Harika. Bugün canlı yayındayız.

8:53(Alkış)

8:55MG: Daha önce videoda gördüğümüz holografik beyni seyirciye hediye olarak ver. Arkadaşlar, bu sadece telefonları değiştirmekle kalmayıp, işbirliği yapma şeklimizi de değiştirecek.

9:05Çok teşekkürler.

9:06Teşekkürler, Ray.

9:08Ray: Bir şey değil.

9:09(Alkış)

9:10MG: İşte arkadaşlar 2011’de o barda farkına vardığım mesaj bu: Geleceğin bilgisayarları bu ekranların içinde kilitli kalmayacak. İşte burada, içimizde olacak.

9:24(Alkış)

9:28Eğer bugün sizi başbaşa bırakabileceğim bir fikir varsa, o da doğal makinenin geleceğin bir hayal ürünü olmadığı, 2016’da burada olduğu. Bu yüzden Meta’da yüzlerce kişi, idari personel, yöneticiler,tasarımcılar, mühendisler dâhil — TED2017’den önce, hepimiz dış monitörlerimizi atacağız ve onları gerçekten çok daha doğal makinelerle değiştireceğiz.

9:55Çok teşekkür ederim.

9:57(Alkış)

10:01Teşekkürler, sağ olun. Teşekkürler arkadaşlar.

10:08Chris Anderson: Bana bir konuda yardımcı ol, çünkü burada geçmiş birkaç senede birkaç artırılmış gerçeklik gösterisi oldu. Teknologlar arasında bazen bir tartışma oluyor; ekranda gerçekten gerçek şeyleri mi görüyoruz? Şu görüş alanı meselesi var, yani teknoloji bir şekilde aslında gözlükleri giyerek gördüğünüzden daha fazla bir görüntü gösteriyor. Orada gerçekten doğru şeyi görüyor muyduk?

10:33MG: Tamamen doğru şey. Sadece o da değil, burada gördüğünüz çeşitli videolarda gerçek merceklerden GoPro ile çekmek gibi ekstra önlemler aldık. Kolayına kaçmadan, gerçekten gözlüklerle gördüğümüz dünyayı deneyimlemeyi simule etmeye çalışıyoruz.

10:47CA: Bize bunu gösterdiğin için çok teşekkürler.

10:49MG: Çok teşekkürler, sağ olun.